Transplantologia to dziedzina medycyny, która bardzo szybko rozwija się w ostatnich latach. Transplantacja to inaczej przeszczepienie narządów czy tkanek z jednego ciała na drugie lub też w obrębie jednego ciała. Ta metoda leczenia pozwala na ratowanie ludzi, którzy do niedawna skazani byli na pewną śmierć. Dla wielu jest to dość kontrowersyjna metoda leczenia, ponieważ bardzo często pobiera się tkanki i narządy od osób zmarłych, co dla bliskich osoby zmarłej jest nieraz szokiem i traumą.
Dzisiejsza medycyna przeszczepia bardzo różnorodne narządy i tkanki. Pierwszy udany przeszczep to początek lat pięćdziesiątych XX wieku. Udało się przeszczepić nerkę, którą pobrano od brata bliźniaka. Potem pojawiały się próby przeszczepiania kolejnych narządów. Niesamowitym osiągnięciem było przeszczepienie serca w 1967 r. przez prof. Christiaana Barnarda w Południowej Afryce. Próbowano też przeszczepów od żyjących dawców. Obecnie coraz częściej przeszczepia się nerkę czy wątrobę właśnie od dawcy żyjącego. Do najbardziej spektakularnych osiągnięć transplantologii w ostatnich latach należą udane próby przeszczepienia całej twarzy oraz ręki od innego dawcy. Takie operacje wykonano już także w Polsce. Najczęściej słyszy się o przeszczepach serca, nerek lub wątroby. Zapomina się, że można także przeszczepiać np. skórę, płuca, jelita lub rogówkę oka. Wszystkie operacje przeszczepów są bardzo skomplikowane.
Przeszczepy można podzielić na autogeniczne, izogeniczne, allogeniczne i ksenogeniczne. Przeszczepy autogeniczne polegają na przeszczepianiu własnej tkanki lub narządu. Najczęściej spotykane są tu przeszczepy skóry, kości czy naczyń krwionośnych. Przy przeszczepach izogenicznych trzeba mieć bliźniaka, ponieważ obie osoby muszą mieć identyczny genom. Najczęściej spotykane są przeszczepy allogeniczne. Wtedy narządy i tkanki przenoszone są między osobnikami tego samego gatunku, o podobnym, ale nie identycznym genotypie. Przeszczep ksenogeniczny to przenoszenie tkanek i narządów między gatunkami.
Przeszczep to bardzo skomplikowany zabieg. Zanim zostanie przeprowadzony, muszą być przeprowadzone dokładne badania zgodności dawcy i biorcy, jeśli dotyczy to przeszczepów allogenicznych. Poza tym dawca i biorca muszą spełniać pewne wymagania zdrowotne. Mimo bardzo starannych badań i tak zdarza się, że przeszczep zostaje odrzucony przez organizm biorcy, mimo podawania specjalnych leków, które mają temu zapobiegać. Leki immunosupresyjne mają też działanie uboczne, ponieważ osłabiają odporność organizmu. Dlatego osoby po przeszczepach powinny szczególnie dbać o zdrowie, aby przeszczepiony narząd służył im jak najdłużej.
Operacje przeszczepu, mimo, że są one już niejako rutynowym zabiegiem, za każdym razem przynoszą wiele niespodzianek i problemów. Taki zabieg to nie tylko przyszycie nowego narządu. Trzeba połączyć naczynia krwionośne i nerwy. Precyzja, z jaką wykonywane są takie zabiegi, jest olbrzymia. Dlatego każdy udany przeszczep to wielki sukces całego zespołu lekarskiego.
